شاید شما هم قصد راه اندازی یک گلخانه را داشته باشید و اولین سوالی که ذهن‌تان را مشغول می کند این است که چگونه گلخانه بسازیم؟ خب برای پاسخ به این سوال باید بگویم که ما انواع گلخانه ها را داریم و ساخت یک گلخانه گل و گیاه یا یک گلخانه پرورش میوه یا صیفی جات کاملا متفاوت است. در این مقاله از سبزتجهیز همراه ما باشیم تا چگونگی راه اندازی یک گلخانه را با هم بررسی کنیم.

قبل از هر چیز باید بررسی کنید که گلخانه شما موقتی است یا دائمی. هر گلخانه با توجه به محصولی که در آن کشت می شود به تجهیزات و امکانات مختلفی نیاز دارد. مراحل ساخت گلخانه ها با هم متفاوت هستند و نمی‌توان یک فرمول ثابت را برای راه اندازی تمامی انواع گلخانه نام برد. قبلاز هر چیز باید ساختمان گلخانه بطور کامل مورد بررسی قرار گیرد تا بدانیم می‌خواهیم چکار کنیم و اصلا باید از کجا شروع کرد. اما در این مقاله قصد داریم تا بطور دقیق به بررسی موارد ضروری و مهم هر گلخانه را با هم مرور کنیم. اگر از خودتان میپرسید که چگونه گلخانه بسازیم؟ قبل از هر چیز تحقیقات لازم را انجام دهید و نوع محصول را انتخاب کنید. همچنین در همان ابتدای کار تجهیزات مورد نیاز گلخانه را مشخص کنید تا بدانید به چقدر بودجه نیاز دارید. ساختار گلخانه باید مناسب برای محصولی باشد که قصد دارید در گلخانه پرورش دهید.

چگونه گلخانه بسازیم؟

در ساخت یک گلخانه باید موارد زیر را حتما در نظر داشته باشید. این موارد برای هر گلخانه ای لازم است:

موقعیت مکانی و دسترسی به آب، برق و گاز

در ساخت گلخانه، موقعیت مکانی و دسترسی به آب، برق و گاز از اهمیت بالایی برخوردار است. در زیر توضیحی درباره هر یک از این موارد آورده شده است:

موقعیت مکانی: انتخاب موقعیت مناسب برای ساخت گلخانه بسیار حائز اهمیت است. برای این منظور، نیاز است که محیط مناسبی با توجه به نیازهای گیاهان انتخاب شود. برخی از فاکتورهایی که در انتخاب موقعیت مکانی تأثیرگذار هستند عبارتند از: شدت نور، دما، باد، خاک و آب. همچنین، نزدیکی به بازارها و مسیرهای حمل و نقل نیز می‌تواند در انتخاب موقعیت مکانی مؤثر باشد.

دسترسی به آب: آب یکی از عوامل اساسی و ضروری در ساخت گلخانه است. برای رشد و توسعه گیاهان، آب با کیفیت و به میزان مناسب لازم است. در نظر داشته باشید که منابع آب موجود در منطقه شما چقدر قابلیت تأمین نیازهای گلخانه را دارند. همچنین، نیاز به سیستم مناسب آبیاری و امکانات ذخیره‌سازی آب نیز وجود دارد.

دسترسی به برق: برق یکی دیگر از عوامل بسیار مهم در ساخت گلخانه است. گلخانه‌ها نیاز به برق برای نورپردازی، سیستم‌های گرمایش و سرمایش، سیستم‌های آبیاری و تهویه دارند. بنابراین، دسترسی به برق و امکان تأمین برق مورد نیاز گلخانه بسیار حیاتی است.

دسترسی به گاز: در برخی از گلخانه‌ها، استفاده از سیستم‌های گرمایش با استفاده از گاز متداول است. بنابراین، دسترسی به گاز طبیعی یا گاز مایع مورد نیاز است. اطمینان حاصل کنید که ساختمان گلخانه دسترسی به شبکه گاز را دارد یا اگر ندارد، سیستم مناسبی برای تأمین گاز به گلخانه را در نظر گرفته باشید.

انتخاب سبک و اندازه گلخانه

گلخانه در سبک ها و اندازه های مختلفی ساخته می شوند که برای انتخاب هر یک باید مواردی را در نظر بگیرید. از انواع مختلف گلخانه می‌توان به گلخانه با سقف شیروانی، گلخانه با سقف قوسی، گلخانه با سقف گنبدی، گلخانه تونلی و گلخانه اسپانیایی اشاره کرد. بهتر است با توجه نوع کشت و شرایط محیطی بهترین سازه گلخانه را انتخاب کنید.

اسکلت گلخانه | چگونه گلخانه بسازیم

اسکلت گلخانه یکی از اجزای اصلی و بنیادی در ساخت گلخانه است. این ساختار، تعیین کننده شکل و استحکام کلی گلخانه می‌باشد. هدف اصلی از ساخت اسکلت گلخانه، ایجاد یک سازه مقاوم و پایدار برای نگهداری گیاهان و برخورد با شرایط آب و هوایی متغیر است.

اسکلت فلزی: اسکلت فلزی برای ساخت گلخانه‌های صنعتی و تجاری بسیار رایج است. این نوع اسکلت‌ها معمولاً از فولاد گالوانیزه استفاده می‌کنند که به آن مقاومت در برابر زنگ زدگی و خوردگی می‌دهد. اسکلت فلزی به دلیل استحکام بالا و قابلیت تحمل بارهای سنگین، مناسب برای ایجاد سازه‌های بلند و بزرگ است.

اسکلت چوبی: اسکلت گلخانه‌های کوچکتر و خانگی معمولاً از چوب ساخته می‌شوند. چوب به عنوان یک ماده طبیعی و قابل تجدید، مناسب برای ساخت اسکلت گلخانه است. انواع چوب‌های مقاوم مانند سرو، سوزنی و کاج برای ساخت این نوع اسکلت‌ها استفاده می‌شوند.

اسکلت پلیمری: اسکلت گلخانه‌های پلاستیکی یا گلخانه‌های پلیتونیک (Polytunnel) از اسکلت پلیمری ساخته می‌شوند. این نوع اسکلت‌ها از لوله‌های پلاستیکی قوی و انعطاف‌پذیر ساخته می‌شوند که به هم متصل می‌شوند. اسکلت پلیمری اغلب برای گلخانه‌های کوچکتر و موقتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اسکلت آلومینیومی: اسکلت آلومینیومی برای ساخت گلخانه‌هایی که نیاز به وزن سبک و مقاومت در برابر خوردگی دارند، استفاده می‌شود. آلومینیوم به عنوان یک فلز سبک و ضد خوردگی، مقاومت بالا در برابر عوامل آب و هوایی را به اسکلت گلخانه می‌دهد. این نوع اسکلت به طور گسترده در گلخانه‌های تجاری و صنعتی استفاده می‌شود.

انتخاب پوشش سقف گلخانه

بعد از انتخاب و نوع سازه گلخانه حالا نوبت به انتخاب یک پوشش مناسب برای سقف گلخانه میرسد. مواد مختلفی را می‌تاونید برای این منظور استفاده کنید که باید مناسب با شرایط محیطی باشد. پوشش‌های مختلفی از قبیل شیشه، پوشش پلی کربنات، پوشش ورق آکریلیک، پوشش پلی اتیلن و پوشش فایبرگلاس گزینه های موجود و در دسترس هستند. پوششی که انتخاب می کنید باید کاملا مقاوم بوده و در برابر تغییرات آب و هوایی سالم بماند. همچنین در صورت نیاز بتواند نور خورشید را از خود عبور داده و شرایط مناسب برای رشد گیاه را به وجود آورد.

گرمایش گلخانه

گرمایش گلخانه یکی از عوامل مهم در تأمین شرایط مطلوب برای رشد و توسعه گیاهان در داخل گلخانه است. در بسیاری از مناطق جغرافیایی، شرایط آب و هوایی مناسب برای رشد گیاهان در فصل‌های سرد وجود ندارد و احتیاج به گرمایش داخل گلخانه برای حفظ دمای مناسب و ایجاد محیطی مناسب برای رشد گیاهان وجود دارد. سیستم گرمایش هوایی، سیستم گرمایش زیرزمینی، سیستم گرمایش از طریق گرمایش خورشیدی، سیستم گرمایش با استفاده از گرمایش از روی زمین و استفاده از شوفاژ و … گزینه هایی برای تامین گرما در گلخانه است.

سرمایش گلخانه

شرایط سرمایشی گلخانه هم مانند شرایط گرمایشی است و در فصل گرما باید به فکر هوای سرد و مطلوب برای گیاهان بود. در مناطقی که دما در فصل‌های گرم بالا می‌رود، سرمایش گلخانه برای حفظ دمای مناسب و کنترل حرارت داخل گلخانه بسیار مهم است. سیستم سرمایش با استفاده از پوشش‌های خنک کننده، سیستم سرمایش هوایی مانند فن‌های خنک کننده، پنکه‌های تراکمی، سیستم‌های اسپری آب و یا سیستم‌های تبخیر آب، سیستم سرمایش با استفاده از تهویه مناسب، سیستم سرمایش با استفاده از خنک کننده‌پوشش‌های آبی و … گزینه های برای ایجاد تعادل گلخانه در فصل گرما است.

تهویه گلخانه | چگونه گلخانه بسازیم ؟

تهویه در واقع فرآیند تبادل هوا درون گلخانه با هوای بیرون است که منجر به تعادل دما، رطوبت، و محتوای دی اکسید کربن و اکسیژن می‌شود. برای انجام تهویه بهینه در گلخانه، باید تنظیمات و سیستم‌های مناسبی در نظر گرفته شود. دستگاه‌های تهویه شامل استفاده از دریچه‌ها، پنجره‌ها، و درهای گلخانه است که به صورت دستی یا به صورت خودکار قابل باز و بسته شدن هستند. این دستگاه‌ها برای تبادل هوای داخلی گلخانه با هوای بیرون استفاده می‌شوند. در دماهای بالا، دریچه‌ها و پنجره‌ها باز شده و هوای گرم و مرطوب را از گلخانه خارج می‌کنند و هوای تازه و سرد را وارد می‌کنند. در دماهای پایین، این دستگاه‌ها به عنوان مسیرهای فراهم کننده هوای گرم و تر داخل گلخانه عمل می‌کنند.

نور مناسب گلخانه و دی اکشید کربن

نور برای گیاهان یک عامل بسیار حیاتی است که در فرآیند تولید غذا و رشد آنها نقش اساسی دارد. گیاهان برای فتوسنتز نیاز به نور خورشیدی یا نور مصنوعی دارند. نور خورشید شامل طیف کامل رنگ‌ها است که شامل نور قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی و بنفش می‌شود. هر رنگ نور، انرژی خاصی را به گیاهان منتقل می‌کند که برای فتوسنتز ضروری است. نیاز گیاهان به نور در مراحل مختلف رشد ممکن است متفاوت باشد. برخی گیاهان نیاز به نور فراوان دارند، مانند گیاهان گلزاری و سبزیجات، در حالی که برخی دیگر برای رشد به نور کمتری نیاز دارند، مانند برخی از گیاهان سایه‌دوست. در گلخانه‌ها، استفاده از منابع نوری مصنوعی مانند لامپ‌های نئون، لامپ‌های هالوژن و لامپ‌های LED برای تأمین نیازهای نوری گیاهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دی‌اکسید کربن یک گاز ضروری برای فتوسنتز است. گیاهان از دی‌اکسید کربن در هوا برای تولید غذا استفاده می‌کنند. در طبیعت، دی‌اکسید کربن به طور طبیعی در هوا وجود دارد، اما مقدار آن معمولاً کمتر از میزان مورد نیاز گیاهان است. در گلخانه‌ها، افزودن دی‌اکسید کربن به هوای داخلی می‌تواند رشد و عملکرد گیاهان را بهبود بخشد.

در گلخانه‌های تجاری، سیستم‌های افزودن CO2 معمولاً استفاده می‌شود. این سیستم‌ها شامل مخزن CO2 و سیستم‌های توزیع هوا هستند. مخزن CO2 به تدریج دی‌اکسید کربن را در هوا رها می‌کند و سیستم توزیع هوا به توزیع یکنواخت CO2 در سراسر گلخانه کمکمی‌کند. معمولاً سطح دی‌اکسید کربن در گلخانه‌ها در حدود 1000 تا 1500 جزء در میلیون (ppm) نگهداری می‌شود. این سطح بالاتر از سطح طبیعی دی‌اکسید کربن در هوا است و تغذیه بهتری برای گیاهان فراهم می‌کند.

محیط داخلی گلخانه

محیط داخلی گلخانه فضایی است که امکان کاشت و و برداشت گیاهان را خارج از فصل امکان پذیر میکند. در این فضا باید تمامی شرایط محیطی و جوی مناسب برای رشد گیاه ایجاد شود. نور، رطوبت، دما، آب و مواد مغذی از جمله مواردی است که باید بطور تخصصی توسط یک کارشناس مورد بررسی قرار گیرد زیرا نامتعادل بودن هر یک باعث خسارات جبران ناپذیری خواهد شد.

رطوبت گلخانه | چگونه گلخانه بسازیم ؟

مقدار رطوبت مناسب برای گیاهان مختلف ممکن است متفاوت باشد، اما در کل، برای بیشتر گیاهان، رطوبت نسبتاً بالا (حدود 50 تا 60 درصد) مفید است. رطوبت برای گیاهان مهم است زیرا باعث حفظ رطوبت در برگ‌ها و بافت‌های گیاهی می‌شود. در گلخانه، رطوبت محیطی اغلب نیاز به کنترل دارد. برای حفظ رطوبت مناسب در محیط، می‌توان از چند روش استفاده کرد. یکی از روش‌ها استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده مانند بخاری‌های خنک‌کن است.

برای کنترل و مانیتورینگ رطوبت در گلخانه، استفاده از دستگاه‌های اندازه‌گیری رطوبت مانند هیدرومترها یا سنسورهای رطوبت می‌تواند مفید باشد. این دستگاه‌ها میزان رطوبت را در محیط داخلی گلخانه اندازه‌گیری کرده و اطلاعات لازم را به کنترلرها یا سیستم‌های خودکار ارسال می‌کنند تا رطوبت را در محدوده مطلوب نگه دارند.

در پایان…

گلخانه باید به محیط کاملا امن برای رشد و پرورش گیاهان باشد.اینکه چگونه گلخانه بسازیم بستگی به شرایط اقلیمی و آب و هوای محیط دارد. برای ساخت یک گلخانه اگر علم کافی نداریم بهتر است با متخصصان در این زمینه مشورت داشته باشید. امیدواریم در این مقاله به پاسخ سوال چگونه گلخانه بسازیم رسیده باشید.