سازه گلخانه ای چیست؟ | گلخانه‌ها سازه‌هایی هستند که برای تولید و رشد گیاهان در شرایط کنترل شده و محیطی مطلوب ساخته می‌شوند. این سازه‌ها به منظور حفظ دما، رطوبت، نور، و سایر شرایط محیطی بهینه برای رشد گیاهان استفاده می‌شوند. گلخانه‌ها در کشاورزی به منظور تولید محصولاتی مانند صیفی‌جات، گل‌ها، سبزیجات و گیاهان زینتی استفاده می‌شوند.

در این مقاله از سبزتجهیز به بررسی  مزایا، راه اندازی و مراحل اجرا سازه گلخانه ای می‌پردازیم.

سازه گلخانه ای چیست؟

گلخانه یا سازه گلخانه ای، یک ساختار مصنوعی است که به منظور تولید یا نگهداری گیاهان در محیط کنترل شده ایجاد می‌شود. هدف اصلی این سازه، ایجاد شرایط محیطی مطلوب برای رشد و توسعه گیاهان است. سازه گلخانه از مواد شفاف مانند شیشه یا پلی‌کربنات ساخته می‌شود تا به نور خورشید اجازه ورود داده و انرژی آن را به گیاهان ارائه دهد.

مزایا سازه گلخانه ای

سازه‌های گلخانه برای کشاورزی و تولید گیاهان در محیط کنترل شده بسیار مفید هستند. این سازه‌ها به صورت یک ساختمان بازونشسته با استفاده از مواد مانند شیشه یا پلی‌کربنات ساخته می‌شوند و از تکنولوژی‌هایی مثل سیستم‌های گرمایشی و خنک کننده، نورپردازی و آبیاری خودکار بهره می‌برند. در زیر مزایای سازه‌های گلخانه را بررسی می‌کنیم.

• افزایش تولید

سازه‌های گلخانه اجازه می‌دهند تا گیاهان در شرایط بهینه‌تری برای رشد قرار بگیرند. این سازه‌ها به گیاهان امکان می‌دهند تا از نور، دما و رطوبت مناسب برخوردار شوند. این عوامل موجب افزایش سرعت رشد و عملکرد گیاهان می‌شوند. همچنین، گلخانه‌ها می‌توانند تولید محصولات خارج از فصل را نیز ممکن کنند.

• محیط کنترل شده

گلخانه‌ها امکان کنترل دقیق‌تر عوامل محیطی مانند دما، رطوبت، نور و تهویه را فراهم می‌کنند. این کنترل دقیق به کشاورزان اجازه می‌دهد تا شرایط مطلوب برای رشد گیاهان را به‌طور مستمر فراهم کنند و نیازهای خاص هر نوع گیاه را برآورده کنند. این مزیت بهبود کیفیت محصولات و کاهش خطر بیماری‌ها و آفات را نیز در پی دارد.

• محفاظت از گیاهان در برابر عوامل آب و هوا

سازه‌های گلخانه، گیاهان را در برابر عوامل آب و هوایی نامطلوب مانند باد شدید، برف، باران شدید و سرما محافظت می‌کنند. این سازه‌ها به گیاهان اجازه نمی‌دهند با تغییرات شدید در هوا و شرایط نامناسب وارد استرس شوند.

• کاهش استفاده از آب و مواد شیمیایی

گلخانه‌ها با استفاده از سیستم‌های آبیاری خودکار و کنترل دقیق رطوبت، آب مصرفی را بهینه می‌کنند. همچنین، به دلیل محیط کنترل شده، استفاده از مواد شیمیایی ضد آفت و کشتاری به میزان کمتری نیاز است. این موضوع باعث کاهش آلودگی محیطی و حفظ منابع آب می‌شود.

• حمل و نقل آسان و ذخیره ‌سازی بهینه

گلخانه‌ها به کشاورزان اجازه می‌دهند تا محصولات را به‌طور مستقیم در نزدیکی مزرعه بفروشند، که باعث کاهش هزینه‌ها و زمان مرتبط با حمل و نقل محصولات می‌شود. همچنین، گلخانه‌ها بهترین شرایط را برای ذخیره‌سازی محصولات فراهم می‌کنند و آنها را در برابر خطراتی مانند باران، حشرات و آفات حفظ می‌کنند.

• مدیریت بهتر منابع

سازه‌های گلخانه به کشاورزان اجازه می‌دهند تا منابع محدود مانند فضا، آب و خاک را بهینه استفاده کنند. با کنترل دقیق محیط و شرایط رشد گیاهان، می‌توان بهبود بهره‌وری و کاهش ضایعات را تجربه کرد.

• ایجاد شغل و اقتصاد محلی

ایجاد و بهره‌برداری از گلخانه‌ها می‌تواند منجر به ایجاد شغل‌های جدید در زمینه کشاورزی، فناوری و خدمات مرتبط شود. این برای جامعه محلی اهمیت اقتصادی و اجتماعی دارد و می‌تواند رونق و توسعه محلی را تحریک کند.

بیشتر بدانید: سیستم کشت عمودی

راه اندازی سازه گلخانه ای

راه‌اندازی یک سازه گلخانه به منظور تولید گیاهان در شرایط کنترل‌شده و محیطی مناسب می‌تواند به شما اجازه دهد تا بهره‌وری بالا و کیفیت بهتری در تولید محصولات باغبانی داشته باشید. در زیر مراحل کلی راه‌اندازی یک سازه گلخانه را برای شما شرح خواهیم داد:

• بررسی و برنامه‌ریزی

ابتدا نیازمندی‌ها و هدف خود را مشخص کنید. این شامل نوع محصولاتی که قصد تولید آنها را دارید، مساحت مورد نیاز، سیستم آبیاری، نورپردازی و سیستم تهویه می‌شود. همچنین، مطالعه بازار و تقاضای محصولات می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری کمک کند.

• انتخاب مکان

مکان مناسب برای ساخت گلخانه را انتخاب کنید. این شامل دسترسی به منابع آب، تامین نور، زمین مناسب و قرارگیری جغرافیایی است. همچنین، باید مطمئن شوید که قوانین و مقررات محلی و مجوزهای لازم را رعایت کنید.

• طراحی و ساخت

با توجه به نیازمندی‌ها و بودجه خود، گلخانه را طراحی کنید. انتخاب سیستم سازه (از جمله فولادی، پلی‌کربنات و یا شیشه)، سیستم گرمایش و سرمایش، سیستم آبیاری و سایر اجزای مورد نیاز را در نظر بگیرید.

• نصب تجهیزات

پس از ساخت گلخانه، تجهیزات مورد نیاز را نصب کنید. این شامل سیستم آبیاری (مانند خطوط آبیاری قطره‌ای یا اسپرینکلر)، سیستم تهویه (مانند فن‌ها و گرم‌کننده‌ها)، نورپردازی و کنترل محیطی (مانند سیستم‌های خنک‌کننده و گرم‌کننده) می‌شود.

• انتخاب و کاشت گیاهان

در این مرحله، باید گیاهان مناسب برای تولید در گلخانه را انتخاب کنید. این شامل نوع گیاهان، رقم‌ها، بذرها و روش‌های کاشت است. همچنین، باید به مراقبت و آبیاری مناسب گیاهان توجه کنید.

• مدیریت و نگهداری

برای بهره‌برداری موفق از سازه گلخانه، مدیریت و نگهداری منظم ضروری است. این شامل آبیاری مناسب، کنترل آفات و بیماری‌ها، تغذیه گیاهان، تنظیم نورپردازی، کنترل دما و رطوبت، و مدیریت عملکرد گلخانه است.

• بازاریابی و فروش

برنامه‌ریزی برای بازاریابی و فروش محصولات تولیدی در گلخانه را انجام دهید. این شامل تعیین بازار هدف، تبلیغات و روش‌های فروش می‌شود.

مراحل اجرا و راه اندازی سازه گلخانه ای

احداث و راه‌اندازی یک گلخانه به عنوان یک پروژه کشاورزی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و اطلاعات کامل است. در زیر مراحل اجرا و راه‌اندازی یک سازه گلخانه را مرور می‌کنیم:

تهیه طرح و مطالعات اولیه:

• بررسی نوع کشاورزی مورد نظر (گل و گیاهان آپارتمانی، صیفی‌جات، گلابی و …)
• مطالعه شرایط آب و هوایی منطقه و انتخاب نوع گلخانه مناسب برای شرایط محلی.
• برآورد هزینه‌ها و تهیه بودجه.

انتخاب مکان:

• انتخاب مکان مناسب با توجه به شرایط آب و هوایی، دسترسی به آب، خاک، انرژی و بازارهای فروش.
• رعایت مقررات محیطی و ساختمانی.

آماده‌سازی زمین:

• خرید و یا اجاره زمین.
• هموارسازی، سطح‌بندی و دفن خطوط آبیاری و دفع آب زائد.

ساخت گلخانه:

• انتخاب نوع گلخانه (پلی‌اتیلن، گلاس، تونلی و …)
• ساخت اسکلت و نصب پوشش.
• نصب سیستم‌های گرمایش و خنک‌کننده.
• نصب سیستم‌های آبیاری و تهویه.

آموزش و استخدام نیروها:

• آموزش کارگران در زمینه مدیریت گلخانه، آبیاری و مراقبت از گیاهان.
• استخدام نیروهای لازم برای کار در گلخانه.

تهیه و نصب تجهیزات:

• تهیه و نصب تجهیزات مانند سیستم‌های کنترل محیطی، نوردهی، و غیره.
• نصب سیستم‌های مانیتورینگ و کنترل هوشمند.

تامین منابع:

• تهیه بذر یا گل.
• تهیه مواد کود و افزودنی‌های کشاورزی.
• بررسی و تامین منابع آب مورد نیاز.

شروع فعالیت:

• کاشت گل یا نهال به صورت مرحله به مرحله.
• راه‌اندازی سیستم‌های آبیاری و تهویه.
• نظارت دقیق بر شرایط محیطی.

مدیریت و نگهداری:

• مدیریت منابع بهینه به منظور بهبود بهره‌وری.
• نظارت بر بیماری‌ها و آفات.
• جلوگیری از مشکلات محیطی.

بازاریابی و فروش محصولات:

• آگاهی از بازار و تبلیغات.
• ارتباط با بازارهای فروش و انتخاب راه‌های مناسب برای فروش محصولات.

چگونه اندازه مناسب را برای ساختار گلخانه خود انتخاب کنم؟

اندازه ساختار گلخانه شما به نیازهای باغبانی و فضای موجود بستگی دارد. انواع گیاهانی را که می خواهید رشد دهید و فضای مورد نیاز آنها را در نظر بگیرید. علاوه بر این، در مورد نیازهای آینده خود و اینکه آیا قصد دارید تلاش های باغبانی خود را گسترش دهید فکر کنید. همیشه بهتر است سایز کمی بزرگتر از آنچه در ابتدا نیاز دارید انتخاب کنید تا امکان رشد در آینده فراهم شود.

  آیا سازه های گلخانه ای نیاز به فونداسیون دارند؟

در حالی که همیشه ضروری نیست، فونداسیون می تواند ثبات و دوام ساختار گلخانه شما را فراهم کند. فونداسیون را می توان از بتن، چوب یا مواد مناسب دیگر ساخت. به توزیع یکنواخت وزن سازه کمک می کند و از فرو رفتن آن در زمین جلوگیری می کند. اگر در منطقه ای با بادهای شدید یا بارش برف سنگین زندگی می کنید، فونداسیون برای اطمینان از پایداری سازه اهمیت بیشتری پیدا می کند.

بهترین نوع سازه گلخانه چیست؟

نوع بهترین سازه گلخانه به میزان زیادی به نیازها و شرایط محلی شما، نوع گیاهانی که قصد پرورش آنها را دارید، اقتصاد و منابع مالی شما، و شرایط اقلیمی منطقه وابسته است. اما در کل، گلخانه‌ها بر اساس مواد سازه‌ای و نوع سازه می‌توانند به چند دسته تقسیم شوند:

گلخانه‌های فلزی:

• این گونه از گلخانه‌ها از فلزهایی مانند فولاد یا آلومینیوم ساخته می‌شوند.
• مقاومت بالایی در برابر عوامل جوی دارند.
• سازه‌های سبکی هستند و نصب و راه‌اندازی آنها سریع است.

گلخانه‌های پلی‌کربنات:

• این نوع گلخانه‌ها از مواد پلی‌کربنات برای ساختار پوشش استفاده می‌کنند.
• حاکمیت نور مناسب، حفاظت از حرارت و سبک بودن از مزایای آنها است.

گلخانه‌های گلاس:

• سازه‌های گلاس با استفاده از شیشه‌های مقاوم به اشعه UV ساخته می‌شوند.
• این نوع گلخانه‌ها باعث انتقال بیشتر نور به داخل می‌شوند و ظاهر زیبایی دارند.

گلخانه‌های تونلی:

• این گونه از گلخانه‌ها از مواد خاص برای ایجاد تونل‌ها برای پوشش استفاده می‌کنند.
• این سازه‌ها برای کاهش هزینه و سادگی نصب مورد استفاده قرار می‌گیرند.

گلخانه‌های هیدروپونیک:

• این گلخانه‌ها برای پرورش گیاهان بدون خاک (هیدروپونیک) به کار می‌روند.
• ساختار آنها باید قابلیت نصب سیستم‌های هیدروپونیک را داشته باشد.

 

سازه های گلخانه ای یک راه حل عالی برای باغبانانی است که به دنبال ایجاد یک محیط کنترل شده برای گیاهان خود هستند. آنها مزایای متعددی از جمله فصول رشد طولانی مدت، محافظت در برابر آب و هوای سخت و توانایی رشد گیاهان مختلف را ارائه می دهند. با درک اصول اولیه سازه های گلخانه و در نظر گرفتن عواملی مانند اندازه، مواد و نگهداری، می توانید محیطی بهینه برای گیاهان خود ایجاد کنید و از پاداش باغبانی موفق در تمام طول سال بهره مند شوید.