انتخاب تجهیزات گرمایشی مناسب می‌تواند مانع بروز مشکلات متعدد در فصول سرد سال شود. در این مطلب به معرفی مناسب‌ترین دستگاه‌های گرمایشی می‌پردازیم.
برای راه اندازی یک گلخانه نیاز به تجهیزات گوناگون و متنوعی دارید که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، سیستم‌های گرمایشی مناسب است. در صورتی که به فکر گرمایش و دمای مناسب گلخانه خود نباشید، نباید انتظار برداشت محصول باکیفیت داشته باشید و این احتمال وجود دارد که تمام زحمات شما از بین برود.
امروزه با وجود کمبود آب و بحران فعلی که درگیر آن هستیم، کشاورزی سنتی و با خاک خریدار سابق را ندارد و افراد باتجربه و حرفه‌ای به دنبال صرف وقت خود در زمینه کشت هیدروپونیک هستند. شاید در تابستان نیاز چندانی به سیستم‌های گرمایشی وجود نداشته باشد، اما قطعا در زمستان و با شروع سرما، نیاز به تجهیزات مناسبی برای گرم نگاه داشتن گلخانه دارید. در این مطلب از سبز تجهیز، سراغ معرفی کامل تجهیزات گرمایشی رفته و قصد داریم بهترین سیستم‌های موجود را بررسی کنیم. در پایان می‌توانید با چشم انداز مثبت و بهتری اقدام به خرید این تجهیزات از مجموعه باسابقه سبز تجهیز کنید.
مقدمه‌ای بر فایده تجهیزات گرمایشی
فرض کنید در یک شهر سردسیر قصد راه اندازی گلخانه دارید و می‌خواهید باکیفیت‌ترین محصولات را برای فروش برداشت کنید. یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای پیشرفت در این زمینه، فراهم کردن دمای محیطی مناسب است. علاوه بر این، ثابت نگه داشتن دما و یکنواخت بودن آن می‌تواند کمک زیادی به شما در شب‌های سرد زمستان بکند.
از مهم‌ترین تجهیزات گرمایشی که امروزه متداول و البته ضروری هستند، می‌توان به انواع بخاری و هیترهای گازی، دیزلی و برقی اشاره کرد. همچنین در حال حاضر سیستم‌های گرمایش آبی شامل بویلر با لوله کشی آب گرم وجود دارد که رطوبت گلخانه را ثابت می‌کنند. هیترهای فن دار هم می‌توانند برای بعضی از محیط‌ها گزینه مناسبی باشند. در کنار بخاری و هیترها باید به ترموستات‌ها و حسگرهای دمای اتوماتیک اشاره کرد.
اگر به فکر گسترش کسب‌وکار خود و بهره‌وری بیشتر هستید و گلخانه‌های پیشرفته دارید، گرمایش از کف موضعی با لوله کشی توصیه مناسبی است. این روش نه تنها موجب صرفه جویی در هزینه‌ها می‌شود، بلکه گرما را به صورت یکنواخت توزیع می‌کند و از تنش گرمایشی می‌کاهد. در مجموع یکی از مراحل دشوار برای راه اندازی گلخانه برای مبتدیان، انتخاب تجهیزات موردنیاز است که خوشبختانه کارشناسان ما در سبز تجهیز با تخصص و مهارت فوق العاده، شما را گام به گام راهنمایی می‌کنند.
انواع سیستم‌های گرمایشی
همان‌طور که گفتیم، انتخاب صحیح یک سیستم گرمایشی و سرمایشی می‌تواند دمای محیط را پایدار و یکنواخت نگه دارد و رطوبت لازم برای گلخانه‌ها را تأمین کند. در ادامه این مطلب، انواع سیستم‌های گرمایشی گلخانه را معرفی خواهیم کرد.
اکونوپک گلخانه‌ای
به دستگاهی که تلفیقی از انرژی گرمایشی و سرمایشی بوده و در عین حال در نقش هواساز انجام وظیفه می‌کند، اکونوپک گفته می‌شود. این دستگاه در حالت گرمایش به کمک مشعل گازسوز کار می‌کند و هوای گرم را با کمک فن‌های موجود، از ورقه‌های داغ و سوزان می‌گیرد و از طریق کانال‌های سرتاسری به محیط می‌فرستد. این دستگاه در حالت سرمایشی به دو شیوه کار خواهد کرد:
- روش تبخیری: مثل کولرهای آبی، هوای سرد را از روی جریان آب حرکت داده و رطوبت و سرمای لازم را تولید می‌کند.
- لوله‌های آب سرد: در این حالت، آب سرد از طریق دستگاه چیلر یا مینی چیلر و به کمک فن به لوله‌ها هدایت شده و در سراسر سالن پخش خواهد شد.
آب گرم گلخانه‌ای
از دیگر دستگاه‌های گرمایشی که برای گلخانه مناسب است، می‌توان به سیستم آب گرم گلخانه‌ای اشاره کرد. در این روش به کمک یک دیگ بخار آب که عمدتا از جنس چدن یا فولاد است، آب به وسیله یک مشعل گرم شده و به کمک الکتروموتورهای ویژه به داخل گلخانه‌ها هدایت خواهد شد. در واقع آب گرم از طریق لوله‌هایی از جنس پلی اتیلن یا ورق گالوانیزه به سرتاسر گلخانه رفته و به طور یکنواخت توزیع می‌گردد.
زمانی که آب گرمای خود را از دست می‌دهد و سرد می‌شود، مجددا به دیگ بخار باز می‌گردد تا فرآیند فوق از دوباره تکرار شود. معمولا این دستگاه را در اتاقکی پایین‌تر از سطح گلخانه می‌سازند و به همین خاطر است که گرمای ناشی از لوله‌ها به سطح آمده و باعث رشد و افزایش فعالیت بوته‌ها و ریشه‌ها می‌شود.
گرمایش از کف
گرمایش از کف به دو شکل صورت می‌گیرد:
- لوله‌های مارپیچ یا صاف که انرژی گرمایی خود را از منبع شوفاژ دریافت می‌کنند
- المنت‌های حرارتی برقی که از واحد ترمواستاتیک درجه حرارت تنظیم می‌شوند
اگر به دنبال رشد سریع ریشه‌ها هستید و قصد کشت هیدروپونیک خیار دارید، ضمن استفاده از گرمایش از کف باید از مکنده‌ها نیز استفاده کنید تا این دو سیستم با یکدیگر بتوانند نیاز حرارتی و گرمایشی گلخانه را برطرف کنند. به کمک گرمایش از کف و مکنده‌ها، مواد غذایی به نحو موثرتری جذب می‌شوند.
بخاری معمولی گلخانه‌ای
اگر گلخانه سنتی دارید، می‌توانید از بخاری‌های معمولی برای تنظیم گرما و دما استفاده کنید که عمدتا با نفت یا سوخت دیزل کار می‌کنند. متاسفانه امروزه با وجود کشت هیدروپونیک، این روش گرمایشی مناسب نیست و کارایی لازم را ندارد، چرا که ممکن است دود را وارد گلخانه کند و باعث افزایش سطح کربن مونوکسید شود. همچنین بعضی از گلخانه داران از پیک نیک و بخاری گازی‌های بدون دودکش استفاده می‌کنند که کار خطرناک و اشتباهی در درازمدت است.
یونیت هیتر گلخانه‌ای
دستگاهی است که عمل احتراق در آن انجام نمی‌شود و به لوله‌های آب گرم و سرد مجهز شده و به کمک شوفاژ گرم خواهد شد. همچنین این هیتر در فصل تابستان می‌تواند نقش کولر یا چیلر را ایفا کند. باید از این دستگاه در نقاط مختلف گلخانه استفاده کرد و بسته به مساحت و فضای گلخانه، تا چندین یونیت هیتر در نظر گرفت. (به وسیله لوله مرکزی به پکیج متصل می‌شوند)
هواساز گلخانه‌ای
بین هواساز و یونیت هیتر، شباهت‌های زیادی وجود دارد، اما یکی از مهم‌ترین تفاوت های این دو دستگاه گرمایشی این است که هواساز یک دستگاه بزرگ بوده که در گلخانه نصب می‌شود و نیازی نیست چندتا از آن را در گلخانه تعبیه کرد. باید برای هواساز کانال کشی کرد تا هوای سرد یا گرم را به نقاط مختلف ارسال کند.
زنت گلخانه‌ای
یکی از دستگاه‌های گرمایشی و سرمایشی برای گلخانه های مدرن، زنت است. این دستگاه شبیه به هواساز بوده، با این تفاوت که در حالت سرمایشی از لوله‌های آب سرد استفاده نمی‌کند و هوا را به شیوه کولرهای آبی و از طریق پدهای سلولزی سرد خواهد کرد.
ایر واشر گلخانه‌ای
زنت و ایر واشر عملکرد مشابه و نزدیک به یکدیگر دارند، اما ایر واشر برای سرد کردن هوا از پدهای سلولزی استفاده نمی‌کند، بلکه آب را از طریق افشانک‌های تزریق آب از دستگاه عبور می‌دهد و به روش تبخیری هوا را سرد خواهد کرد.
جت هیتر
جت هیترها به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- جت هیتر دیزلی: در دو نوع دودکش دار و بدون دودکش وجود دارد که هر یک از آن‌ها به دو شکل ثابت و سیار به فروش می‌رسند. جت هیتر سیار باید روی پایه و سطح صاف قرار بگیرد، اما نوع ثابت از سقف آویزان می‌شود یا روی دیوار نصب خواهد شد.
- جت هیتر گازی: گرمای 40 تا 50 درجه را به صورت یکنواخت و پایدار در سرتاسر گلخانه توزیع می‌کنند. جنس آن‌ها از استیل است تا در برابر رطوبت و حرارت مقاوم باشند.
- جت هیتر برقی: در دو نوع تمام برقی و المنتی تولید و عرضه می‌شوند. گرما را به کمک انرژی برق تولید می‌کنند و نه آلودگی دارند و نه سمی برای گل و گیاهان تولید خواهند کرد.
هیتر تابشی گلخانه
به این دستگاه گرمایشی، خورشید کوچک هم گفته می‌شود، چرا که گلخانه شما را به وسیله تابش گرما، گرم می‌کند. در واقع این دستگاه با تبدیل حرارت به امواج الکترومغناطیسی، آن‌ها را در فضای گلخانه منتشر خواهد کرد. این نوع هیترها به دو دسته گازی و برقی تقسیم‌بندی می‌شوند.
کدام دستگاه گرمایش برای گلخانه بهتر است؟
یکی از پرسش‌های مهم کاربران از ما این است که کدام یکی از تجهیزات گرمایشی برای گلخانه مناسب‌تر است؟ در پاسخ می‌توان گفت که انتخاب یک دستگاه گرم کننده مناسب به عوامل مختلفی بستگی دارد که برخی از آن‌ها عبارتنداز:
- گیاهان کشت شده و دمای لازم برای آن‌ها
- شرایط اقلیمی
- مساحت گلخانه
- نوع گلخانه
- بستر کشت خاک
- کیفیت عایق بندی
- سیستم تهویه
- ساختار گلخانه و شرایط آن
- اتوماسیون و سیستم کنترلی
- بودجه
همچنین بعضی از گلخانه‌ها باید از سیستم مرکزی استفاده کنند و بعضی کارشان با سیستم‌های موضعی هم راه می‌افتد. با این حال، اگر صرف از نظر موارد فوق بخواهیم یک دستگاه را معرفی کنیم، به نظر می‌رسد که جت هیتر برقی یک گزینه مقرون به صرفه و مناسب خواهد بود. در حال حاضر اغلب گلخانه داران از این دستگاه استفاده می‌کنند.
هیتر کابینتی یا کوره هوای گرم چیست؟
نام دیگر کوره هوای گرم، هیتر کابینتی بوده و یکی از مهم‌ترین تجهیزات گرمایشی شرکت سبز تجهیز برای گلخانه داران است. این دستگاه شامل یک دیگ یا کوره استیل است که روی آن‌ها مشعل نصب می‌شود. هوا به وسیله حرارت زیاد مشعل‌ها و از طریق مبدل یا کوئل و از طریق لوله‌های فلزی وارد شده و از دودکش خارج می‌شود.
برای اینکه حرارت از هیتر کابینتی در سرتاسر گلخانه توزیع شود، از یک یا دو عدد فن در قسمت پشت یا زیر هیتر استفاده می‌شود. با توجه به ظرفیت موردنیاز حرارت و ساختار فنی هیتر، باید از فن‌های آکسیال، پروانه‌ای یا سانتریفیوژ بهره گرفت. هیترهای کابینتی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به برقی، گازی، روغنی و پرتابل اشاره کرد.
هیتر چگالشی گلخانه
هیتر چگالشی گلخانه یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های گرمایشی است که به‌دلیل راندمان بالای انرژی و صرفه‌جویی در مصرف سوخت، به‌طور فزاینده‌ای در گلخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. عملکرد این نوع هیتر بر پایه بازیابی حرارت گازهای خروجی از احتراق است؛ به‌طوری که بخار آب موجود در دود گازها در مبدل حرارتی ثانویه چگالش یافته و حرارت نهفته آن به‌صورت موثر جذب می‌شود. این فرآیند باعث افزایش راندمان حرارتی تا بیش از ۹۰٪ می‌شود، در حالی که هیترهای معمولی راندمانی حدود ۷۰ درصد دارند.
از مزایای هیتر چگالشی گلخانه می‌توان به کاهش مصرف سوخت، کاهش آلاینده‌های محیطی، و ایجاد گرمای یکنواخت و پایدار اشاره کرد که شرایط رشد مطلوب‌تری برای گیاهان فراهم می‌کند. این هیترها معمولاً با گاز طبیعی یا گازوئیل کار می‌کنند و مناسب برای گلخانه‌های متوسط تا بزرگ هستند که نیاز به گرمایش مداوم و اقتصادی دارند. همچنین، به‌دلیل طراحی مدرن و قابلیت اتصال به سیستم‌های کنترل هوشمند، مدیریت دما و مصرف انرژی در این سیستم‌ها بسیار دقیق و بهینه است.
هیتر گازی گلخانه
هیتر گازی گلخانه یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین تجهیزات گرمایشی در گلخانه‌ها است که با استفاده از گاز طبیعی یا گاز مایع (LPG) به تولید گرما می‌پردازد. این نوع هیترها به دلیل راندمان مناسب، هزینه عملیاتی پایین‌تر نسبت به برخی سوخت‌های دیگر و قابلیت کنترل دقیق دما، برای حفظ شرایط محیطی ایده‌آل در گلخانه‌ها بسیار مناسب‌اند. هیتر گازی معمولاً شامل یک مشعل گاز، مبدل حرارتی و فن دمنده است که هوای گرم را به صورت یکنواخت در فضای گلخانه پخش می‌کند.
از مزایای هیتر گازی می‌توان به شروع سریع گرمایش، قابلیت تنظیم دما با ترموستات، ایمنی بالا با سیستم‌های قطع خودکار در صورت بروز مشکل، و انتشار کمتر آلاینده‌ها نسبت به سوخت‌های مایع اشاره کرد. همچنین این هیترها به‌راحتی قابلیت نصب در گلخانه‌های کوچک تا بزرگ را دارند و با توجه به دسترسی معمول به گاز شهری یا کپسول‌های گاز مایع، گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای تأمین گرمایش پایدار در فصول سرد محسوب می‌شوند. استفاده بهینه و عایق‌بندی مناسب گلخانه باعث افزایش کارایی هیتر گازی و کاهش مصرف انرژی خواهد شد.
هیتر مناسب برای گلخانه‌های کوچک
در این مطلب راجع به انواع هیترهای گلخانه‌ای صحبت کردیم، اما پرسش مهم این است که کدام یک از آن‌ها برای گلخانه‌های کوچک مناسب هستند؟ پاسخ به این سوال به عوامل گوناگونی بستگی دارد. یکی از مهم‌ترین موارد این است که قصد کشت چه گیاهانی دارید؟ هر گیاهی نیاز به دما و رطوبت مشخصی دارد و نمی‌توان برای همه نسخه واحد پیچید.
دومین عامل برای انتخاب هیتر گلخانه کوچک، محیط اطراف است. برای مثال گلخانه شما در یک منطقه گرمسیر واقع شده یا یک منطقه سردسیر مثل اردبیل؟ هیترهای مناطق سرد باید ظرفیت و توان تولیدی بیشتری داشته باشند تا بتوانند گرمای لازم را منتشر کنند. مورد بعدی که باید مدنظر قرار دهید، بودجه و میزان هزینه‌ای است که می‌توانید در نظر بگیرید.
همچنین باید کیفیت و کارایی هیتر را مدنظر قرار دهید، چرا که هیترهای ارزان قیمت نمی‌توانند نیاز شما را به خوبی برطرف کنند. در بازار هیترهای مختلفی وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به هیترهای گازی، برقی و نفتی اشاره کرد. هر یک از آن‌ها تفاوت‌های واضحی با یکدیگر دارند و به همان اندازه، کارایی و عملکردشان متفاوت است. برای مثال هیترهای گازی و نفتی از سوخت برای فعالیت استفاده می‌کنند، در حالی که هیترهای الکتریکی به برق مستقل نیاز دارند. قیمت مدل‌های برقی کمتر بوده، اما باید هزینه برق مصرفی‌شان را در نظر گرفت.
سوالات متداول
۱. مهم‌ترین انواع تجهیزات گرمایشی گلخانه کدام‌اند؟
هیترهای گازی، هیترهای کابینتی، سیستم‌های گرمایش آبی، هیترهای چگالشی و بخاری‌های فن‌دار از رایج‌ترین تجهیزات گرمایشی هستند.
۲. چگونه بهترین سیستم گرمایشی را برای گلخانه انتخاب کنیم؟
با توجه به اندازه گلخانه، نوع محصول، شرایط اقلیمی و منابع انرژی در دسترس، بهترین گزینه با راندمان بالا و هزینه مناسب انتخاب می‌شود.
۳. آیا تجهیزات گرمایشی گلخانه مصرف انرژی زیادی دارند؟
مصرف انرژی بستگی به نوع هیتر، عایق‌بندی گلخانه و دمای مطلوب دارد، اما با انتخاب تجهیزات بهینه و عایق‌کاری مناسب می‌توان مصرف را کاهش داد.
۴. آیا تجهیزات گرمایشی گلخانه نیاز به نگهداری خاصی دارند؟
بله، بررسی دوره‌ای، تمیز کردن مشعل‌ها، کنترل دودکش و اطمینان از عملکرد ترموستات‌ها از موارد مهم نگهداری هستند.
۵. آیا می‌توان تجهیزات گرمایشی را به سیستم‌های هوشمند کنترل متصل کرد؟
بله، بسیاری از سیستم‌های مدرن گرمایشی قابلیت اتصال به کنترلرهای هوشمند و سنسورهای دما را دارند که باعث افزایش دقت و صرفه‌جویی انرژی می‌شود.
